Τα Πάθη (του Χριστού, του Μπαχ αλλά και τα δικά μας)

Σήμερα Μ. Πέμπτη ψάλλεται η ακολουθία των Παθών... Κι εγώ σκέφτομαι πως θα ήθελα να είχα γεννηθεί Γερμανίδα στη Λειψία και να εκκλησιαστώ το 1729 ή το 1736 ή το 1739 ή το 1745 ή το 1747 στον τοπικό Άγιο Θωμά τη Μ. Παρασκευή. Έτσι θα είχα ακούσει τα Κατά Ματθαίον Πάθη του Bach live! Με 2 ορχήστρες, 2 χορωδίες και τα 2 εκκλησιαστικά όργανα. Θυμάμαι τη μια και μοναδική φορά που άκουσα ζωντανή εκτέλεση των Παθών... στο μέγαρο, τη σεζόν 2003-2004... Ακαδημία Μπαχ της Στουτγάρδης σε διεύθυνση Helmut Rilling. Ομολογώ πως είχα πάει τελείως απροετοίμαστη μιας και τότε έκανα ακόμα τα πρώτα μου βήματα στο κλασσικό ρεπερτόριο. Δεν ήξερα τότε πως θα άκουγα την καλύτερη συναυλία ως σήμερα. Αυτό που μου έκανε αρχικά εντύπωση ήταν η διπλή χορωδία που δεν είχα ξαναδεί ως τότε, οι άριστοι μουσικοί, τα όργανα εποχής, ο 70 χρονος (και περισσότερο) Rilling που διηύθυνε όλο το έργο χωρίς παρτιτούρα(!), ο συνδυασμός του εκκλησιαστικού οργάνου με την ορχήστρα (το ξέρετε πως ο εκτελεστής βλέπει το μαέστρο με ένα καθρεπτάκι;)... Και η διάρκεια! 3,5 ώρες!! 3,5 ώρες που με έκαναν να νιώσω τη μεγαλύτερη ίσως κατάνυξη της ζωής μου κι ας ήμουν σε μια αίθουσα συναυλιών κι όχι σε ένα χώρο λατρείας. Γιατί η ταπεινότητα, η θρησκευτικότητα, η λατρεία, η πνευματικότητα μπορούν να μας στοχεύσουν οπουδήποτε. Δε χρειάζεται να πάμε κομμωτήριο και να φορέσουμε την τελευταία λέξη της μόδας για να πάμε στην εκκλησία και να τη νιώσουμε. Ούτε κάνει διαχωρισμούς ανάμεσα στις θρησκείες. Είναι παντού. Τι κι αν ο Μπαχ ήταν πρωτεστάντης? Τι κι αν του προσάπτουν καθολικές τάσεις? Άφησε τέτοια παράδοση στη θρησκευτική μουσική που 3 αιώνες μετά μπορούν να μας αφυπνίσουν ακόμα τα έργα του. Οι λειτουργίες, τα Πάθη, οι Καντάτες.. Ναι ξέρω πως οι αρμονίες και το γράψιμο της εποχής εκείνης, του μπαρόκ δηλαδή, προκαλεί μια ηρεμία, μια ισορροπία και σε μένα προσωπικά το αίσθημα πως όλα θα πάνε καλά. Αλλά στο πρόσωπο του Μπαχ η μουσική αυτή βρήκε τον τέλειο εκφραστή της. Γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της. Ας γυρίσω στα Πάθη. Αξίζει να αφιερώσει κανείς 3,5 ώρες με τις πόρτες κλειστές, σε μια αναπαυτική καρέκλα, με 2 διαλείμματα και κρατώντας απαραίτητα το κείμενο σε πρωτότυπο και μετάφραση για να ακούσει ένα άρτιο μουσικό έργο κι ίσως να εκπλαγεί ευχάριστα όταν πίασει τον εαυτό του να αναζητά συχνά αυτό το μουσικό έργο και να το ακούει ξανά και ξανά βρίσκοντας καινούργια σημεία αναφοράς. Να αναλογιστεί ακούγοντας το τα δικά του Πάθη, το δικό του Γολγοθά.

Μια εκτέλεση με όργανα εποχής θα ήταν το ιδανικό. Αγαπημένη εκτέλεση για μένα είναι από τον Nikolaus Harnoncourt και το Concentus Musicus Wien.
Και με τις πένθιμες αυριανές καμπάνες ταιριάζει ένα Requiem (θα έχει κάποιο και η ερτ πιστεύω).